Bộ nhớ ROM là gì? Tất tần tật về bộ nhớ ROM máy tính

Cris Hao 24.10.2023

Bộ nhớ ROM, là một loại bộ nhớ máy tính chứa dữ liệu cố định, không thay đổi mà thông thường chỉ có thể đọc chứ không thể ghi vào. ROM chứa chương trình cho phép máy tính khởi động hoặc tạo lại mỗi lần bật. ROM cũng thực hiện các tác vụ đầu vào/đầu ra và bảo vệ các chương trình hoặc hướng dẫn phần mềm. Một khi dữ liệu được ghi vào chip ROM thì không thể xóa được.

Hầu hết mọi máy tính đều chứa chương trình cơ sở khởi động trên bộ nhớ ROM. Phần mềm khởi động này được gọi là hệ thống đầu vào/đầu ra cơ bản (BIOS). Phần mềm này bao gồm mã hướng dẫn các quy trình khởi động cho máy tính, chẳng hạn như tải hệ điều hành (OS) vào bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM) hoặc chạy chẩn đoán phần cứng. Do đó, ROM thường được sử dụng nhiều nhất để cập nhật chương trình cơ sở.

Tuy nhiên, ROM cũng được sử dụng trong máy chơi trò chơi điện tử, cho phép một hệ thống chạy nhiều trò chơi khác nhau. Ngoài ra, ROM được sử dụng trong bộ lưu trữ quang, bao gồm các loại đĩa compact (CD) khác nhau, chẳng hạn như CD-ROM và CD-RW. ROM cũng được sử dụng thường xuyên trong máy tính và các thiết bị ngoại vi như máy in laser, có phông chữ thường được lưu trữ trong ROM.

>> Xem thêm: Một số điều cần biết khi lắp thêm RAM cho laptop

Các loại bộ nhớ ROM

ROM đôi khi có thể được gọi là MaskROM (MROM). MROM là một dạng bộ nhớ chỉ đọc, tĩnh và được nhà sản xuất lập trình thành một mạch đi kèm.

Tuy nhiên, việc xuất hiện các loại ROM mới vẫn không ổn định nhưng có thể lập trình lại, những loại này được phân loại là bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình (PROM). PROM có thể được sử dụng để cập nhật chương trình cơ sở, chẳng hạn như BIOS, thông qua việc sử dụng phần mềm cài đặt.

Một số loại PROM phổ biến:

ROM có thể xóa bằng tia cực tím (UV-ROM). ROM có nội dung có thể bị xóa bằng tia cực tím và sau đó được lập trình lại.
ROM lập trình có thể xóa (EPROM). Là loại ROM được lập trình bằng điện áp cao và tiếp xúc với tia cực tím trong khoảng 20 phút.
ROM lập trình có thể xóa bằng điện (EEPROM). Thường được sử dụng trong các chip máy tính cũ và để điều khiển BIOS, EEPROM có thể bị xóa và lập trình lại nhiều lần trong khi chỉ cho phép xóa và ghi một vị trí tại một thời điểm. Bộ nhớ flash là phiên bản cập nhật của EEPROM cho phép thay đổi nhiều vị trí bộ nhớ cùng một lúc.

Các loại bộ nhớ ROM

>> Xem thêm: Macbook có nâng cấp RAM được không? Cách nâng cấp RAM cho Macbook đơn giản

ROM hoạt động như thế nào

ROM được duy trì nhờ một cục pin nhỏ, có tuổi thọ cao trong máy tính. Nó chứa hai thành phần cơ bản: bộ giải mã và cổng logic OR. Trong ROM, bộ giải mã nhận đầu vào ở dạng nhị phân, đầu ra sẽ tương đương với số thập phân. Cổng OR trong ROM sử dụng đầu ra thập phân của bộ giải mã làm đầu vào.

ROM hoạt động giống như một mảng đĩa, chứa một mạng lưới các hàng và cột được sử dụng để bật và tắt hệ thống. Mỗi phần tử của mảng tương quan với một phần tử bộ nhớ cụ thể trên chip ROM, một diode được sử dụng để kết nối các phần tử tương ứng. Khi nhận được yêu cầu, đầu vào địa chỉ sẽ được sử dụng để tìm vị trí bộ nhớ cụ thể. Giá trị được đọc từ chip ROM phải khớp với nội dung của phần tử mảng đã chọn.

Nguyên lí hoạt động của ROM

Sự khác nhau giữa ROM và RAM

Không giống như RAM của máy tính, dữ liệu trong ROM không bị mất khi tắt nguồn máy tính. Trong khi chip ROM thường được sử dụng trong các hoạt động khởi động của máy tính thì chip RAM thường được sử dụng trong các tác vụ thường xuyên của máy tính sau khi hệ điều hành đã được cấu hình.

Một điểm khác biệt giữa ROM và RAM là dung lượng chúng chứa. Chip ROM chỉ có thể lưu trữ vài MB dữ liệu, thường lên tới từ 4 đến 8 MB cho mỗi chip ROM. Chip RAM có thể lưu trữ nhiều GB, dung lượng lưu trữ này thường dao động từ 1 đến 265 GB cho mỗi chip RAM, 1 GB tương đương với 1000 MB nên RAM có khả năng lưu trữ lớn hơn.

Hầu như không thể vận hành máy tính chỉ sử dụng ROM, RAM cũng cần thiết để chạy các chương trình hữu ích và có thể thay đổi.

Sự khác nhau giữa ROM và RAM

>> Xem thêm: Thay RAM DDR4 16GB chính hãng tại Bảo Hành One

Các ưu điểm của ROM

ROM cung cấp các hướng dẫn cần thiết để liên lạc giữa các thành phần phần cứng khác nhau. Như đã đề cập trước đó, nó rất cần thiết cho việc lưu trữ và vận hành BIOS, nhưng nó cũng có thể được sử dụng để quản lý dữ liệu cơ bản, chứa phần mềm cho các quy trình cơ bản của tiện ích và để đọc và ghi vào các thiết bị ngoại vi.

Các ưu điểm khác của ROM bao gồm:

Bản chất tĩnh của nó có nghĩa là nó không cần phải làm mới.
Kiểm tra dễ dàng.
ROM đáng tin cậy hơn RAM vì về bản chất nó không dễ thay đổi và không thể bị thay đổi hoặc vô tình thay đổi.
Nội dung của ROM luôn có thể được biết và xác minh.
Ít tốn kém hơn RAM.